اثر بازدارندگی ضایعات کارخانه پرورش قارچ صدفی (pleurotus ostreatus) بر نماتد ریشه گرهی (meloidogyne javanica) جدا شده از گلخانه های گوجه فرنگی استان کهگیلویه و بویراحمد

نماتدهای ریشه گرهی جنس meloidogyne از جمله عوامل محدود کننده کشت سبزیجات، از جمله گوجه فرنگی گلخانه ای است. بر اساس آزمایشات گلخانه ای، خسارت این نماتد ??-?? درصد وزن خشک ساقه و ریشه برآورد شده است. امروزه استفاده از روش¬های مدیریتی مطمئن و با کارآیی بالا، از جمله استفاده از اصلاح کننده های آلی، مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. با هدف کلی جایگزینی سموم شیمیایی با ضایعات گیاهی، در این تحقیق اثر بازدارندگی ضایعات کارخانه های عصاره گیری شیرین بیان (glycyrrhiza glabra l.) و پرورش قارچ خوراکی صدفی (pleurotus ostreatus (jacquin fries) kummer) بر نماتد ریشه گرهی (meloidogyne javanica (treub)chitwood) بررسی شده است. این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل با ? فاکتور: ?- نوع اصلاح کننده در سه سطح (تفاله شیرین بیان به عنوان بستر اولیه پرورش قارچ، ضایعات سترون شده کارخانه پرورش قارچ صدفی، ضایعات سترون نشده)، ?- مقدار مصرف ماده اصلاح کننده (??، ?? و 60 گرم) و ?- مایه زنی با نماتد (مایه زنی شده و مایه زنی نشده) در 4 تکرار و به صورت کاملاً تصادفی طراحی گردید. گلدان ها با خاک تیمار شده با مواد اصلاح کننده پر شدند و پس از انتقال گیاهچه های شش برگه، با 1500 لارو سن دوم مایه زنی شدند. پس از دو ماه، فاکتورهای رشدی گیاه گوجه فرنگی و فاکتورهای تولیدمثلی نماتد ارزیابی شد. براساس نتایج به دست آمده، تمامی تیمارهای آزمایش بر شاخص های رشدی گیاه و همچنین بر شاخص های تکثیری نماتد اثر معنی داری داشتند. در شاخص های رشدی گیاه، استفاده از 60 گرم کمپوست سترون نشده بهترین نتیجه را داشته ولی استفاده از تفاله شیرین بیان نه تنها رشد گیاه را بهبود نبخشید بلکه در مقایسه با شاهد مایه زنی نشده موجب کاهش شاخص های رشدی گیاه گردید. در شاخص های مربوط به نماتد، مصرف 60 گرم از هر یک از سه اصلاح کننده، فاکتورهای تکثیری نماتد را در حد قابل قبولی کاهش دادند که البته اثر ضایعات کارخانه پرورش قارچ صدفی به مراتب بیشتر از ضایعات کارخانه عصاره گیری شیرین بیان بود. از تفاوت قابل توجه اثر نماتدکشی تفاله شیرین بیان و تفاله شیرین بیانی که یک دوره قارچ بر روی آن پرورش داده شده بود می توان به توانایی قارچ در فرآوری تفاله شیرین بیان و ایجاد ماده ای با اثر نماتدکشی بهتر با اثر سوء کمتر بر گیاه پی برد.